خانوم ادویه و معرفی ریشه گیاه شناسی شاهی :
اسم علمی شاهی Lepidium sativum L. که جزء تیره چلیپاییان یا Cruciferae میباشد.
شاهی یا تزتیزک بومی اروپا و شاید غرب آسیا است و به احتمال زیاد بومی ایران میباشد. سابقه کشت آن به ۲۰۰۰ سال پیش میرسد. گیاهی است یکساله که برگهای بدون کرک و بدون دندانه آن به مصرف تغذیه انسان میرسد. طول بوته شاهی شاید به ۳۰ تا ۵۰ سانتیمتر برسد.
این گیاه در گلخانه ها به عنوان گیاه محک استفاده میشود زیرا سریعترین جوانه زنی رو دارد و در مدت ۳ روز سبز میشود. شاخههای فرعی آن از بالای ساقه اصلی جدا میشوند.
شاهی یک سبزی فصل خنک است. موقع کشت شاهی در مناطق سردسیری اوایل بهار بعد از رفع خطر سرمای بهاره میباشد. معمولاً دو هفته بعد از کاشت آن، برگها آماده برداشت میشوند.
چون دوره رشد برگ آن بسیار کوتاه میباشد، لذا در طول فصل رشد چندین نوبت اقدام به کشت آن میکنند. فاصله دو تاریخ کشت بین ۱۰ تا ۱۵ روز میباشد. در مناطقی که زمستان ملایم دارند(مانند خوزستان)، در پاییز در چندین نوبت اقدام به کشت آن میشود.
به محض گرم شدن هوا سریعاً به بذر مینشیند، که در این صورت از مرغوبیت برگ آن کاسته میشود. بذور آن در ردیفهایی که ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند، کشت میگردند.
خواص درمانی تخم شاهی:
۱- منبع غنی از آنتی اکسیدان ها :
خواص آنتی اکسیدانی تخم شاهی بر پایه ترکیبات اسید فنولیک است. آلفا-توکوفرول ها (Alpha-Tocopherol) موجود در آن از ترکیبات اصلی فنلی هستند که به جلوگیری از بیماری کمک می کنند. مقادیر بالای آلفا-توکوفرول می تواند چربی ها و روغن ها را تثبیت کند. همچنین، از آسیب اکسیداتیو به بدن جلوگیری نماید. لازم به ذکر است که عنصر آلفا-توکوفرول نوعی از ویتامین ای محسوب می شود که به حفظ سلامت بدن کمک می کند.
۲- کمک به تنظیم قاعدگی :
از تخم ترتیزک می توان به عنوان یک تنظیم کننده چرخه قاعدگی استفاده کرد، زیرا دارای خواص استروژنی می باشد. علاوه بر این، بذرهای شاهی به عنوان قاعده آور استفاده می شوند. این دانه ها جریان خون را در ناحیه لگن و رحم تحریک کرده و به درمان عدم خونریزی در قاعدگی بر اثر اختلالات هورمونی، آمنوره و یا الیگومنوره (قاعدگی سبک و گاهگاهی)، کمک می کنند.
۳- کمک به درمان اختلالات گوارشی :
تخم شاهی تقویت کننده معده و سیستم گوارش است و سبب تحریک اشتها نیز می شود. همچنین، خاصیت ملین داشته و به درمان یبوست خفیف نیز کمک می کند. علاوه بر این، برای درمان اختلالات گوارشی نظیر سوء هاضمه، اسهال (به ویژه اسهال خونی) و درمان کرم معده استفاده می شود.
۴- درمان بیماری های پوستی :
استعمال خارجی و به اصطلاح ضماد تخم شاهی به درمان بیماری های پوستی از جمله لکه های سفید پوست، کک و مک، بیماری جذام و زخم های ناشی از این بیماری، کمک می کند. جهت درمان لکه های پوستی، تخم شاهی را بکوبید و در کمی آب خیس نمایید و روزانه بر روی محل مورد نظر ضماد کنید. همچنین، می توانید آن ها را کوبیده و با کمی عسل مخلوط و بر روی کک و مک قرار دهید.
۵- دفع بلغم و درمان سرفه :
در طب سنتی تخم ترتیزک دفع کننده بلغم بوده و به عنوان خلط آور استفاده می شود. به همین علت برای درمان سرفه های خلط دار و همچنین، بیماری های تنفسی از جمله آسم بسیار مفید است.
۶- تقویت کننده قوای جنسی :
جهت تقویت قوای جنسی و افزایش منی بسیار مفید است. در طب سنتی آمده است که: مصرف تخم شاهی با زرده تخم مرغ نیمه برشته سبب افزایش قوای جنسی می شود. همچنین، جهت افزایش اسپرم ۵ گرم تخم شاهی، ۵ گرم تخم یونجه، ۵ گرم دانه چلغوز، ۵ گرم بوزیدان و ۵ گرم شقاقل با هم آسیاب کنید. سپس، ۵ گرم پودر زنجبیل و ۵ گرم پودر نارگیل به آن افزوده و خوب مخلوط کنید و روزانه یک قاشق مرباخوری از آن را با مقداری عسل مخلوط کرده و میل نمایید.
توجه: مصرف تخم شاهی به زنان باردار و شیرده توصیه نمی شود، زیرا این بذرها خاصیت قاعده آوری داشته و سبب سقط جنین می شوند.
نحوه مصرف :
طریقه مصرف تخم شاهی
شاهی لکه های سفید پوست را برطرف می کند. به این منظور باید تخم شاهی را کوبید و با کمی عسل مخلوط نمود و بر روی لکه ها قرار داد. این عمل را روزی یک مرتبه تکرار کنید تا بهبودی کامل حاصل شود.
مضرات استفاه از تخم شاهی
هشدار :
تخم شاهی خاصیت سقط کنندگی جنین دارد
برای تهیه این محصول میتوانید بر روی این لینک کلیک نمایید.
برای اطلاع از خواص دارویی ادویه ها موارد منع مصرف میتوانید پیج اینستاگرام ما را دنبال کنید.
برای ورود به پیج اینستاگرام میتوانید بر روی این لینک کلیک نمایید.